پیشنهادی برای حفظ محیط زیست و اشتغالزایی در مسیر “پیازدول” / مصطفی محمودی

پایگاه تحلیلی خبری پاوه پرس؛ “پیاز دول” اینروزها دیگر عظمت و اقتدار دست نایافتنی گذشته را ندارد. دو سالی است که مسیر سواره از دل روستای سریاس گذشته و مسیر ارابه چهار پای مدرن را تا قله “زاوه لی” هموار کرده است. امروز دیگر برای رفتن به “پیاز دول” هموار کردن رنج کوهپیمایی چند ساعته لازم نیست. اگر قبلا وسایل کمپ کوهنوردها و سیاه چادر عشایر را چهارپایان حمل میکردند امروز وانت و کامیون در سریعترین زمان هر آنچه را که لازم باشد تا خط راس کوه “شاهو” میرسانند.

این اتفاق مثل هر مداخله دیگر انسان در طبیعت (فارغ از هدف احداث اش )جنبه های مثبت و منفی دارد. اما اگر به هوش نباشیم و مدیریت روند را در دست نگیریم جنبه ها منفی آن می تواند به نابودی محیط زیست و شاید فاجعه ای بزرگ بدل شود. در دنیا رسم است برای چنین طرح هایی، پیوست زیست محیطی و اجتماعی تدوین میکنند تا آثار منفی را کاهش دهند و بر کارآمدی و کارایی بیشتر پروژه بیفزایند، به تعبیر برنامه ریزان استراتژیک، ماتریس قوت ها و ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای مترتب بر پروژه را تهیه و بر اساس آن راهبردهایی برای بهینه کردن آثار و پیامدهای مداخله را پیشنهاد و برنامه اقدام تدوین و اجرا میشود. شواهد امر نشان میدهد جاده “پیازدول” فاقد چنین پیوست هایی است. اگر هم مطالعات لازم برای احداث جاده انجام شده باشد نگارنده از آن بی اطلاع است.

به هر حال بر کسی پوشیده نیست که این جاده پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی بسیاری دارد و خواهد داشت. از آنجمله و کمترن اثر زیست محیطی آن حمل برف به داخل شهر در فصل گرما و فروش آن می تواند به پوشش گیاهی و آبهای زیر زمینی لطمه بزند. همچنین حضور عشایر غیر بومی چنانچه مدیریت نشود تنش های اجتماعی را به دنبال خواهد داشت، کما اینکه همین الان یکی از نشانه های این تنش در مسیر بروز کرده به نحوی که سنگ نوشته ای به چشم میخورد که؛ حضور غیر بومی ها را در این کوهستان را ممنوع میداند.

بنابراین با توجه به مشاهدات میدانی و برآورد اولیه از آسیب هایی که این جاده بر طبیعت و نظام اجتماعی وارد میکند پیشنهاد میکنم دو اقدام ذیل با هماهنگی نیروهای نظامی، ضمن رعایت ضوابط پدافند غیر عامل، در دستور کار نهادهای متولی و مدیران منطقه قرار گیرد.

۱- در اسرع وقط نسبت به تهیه پیوست ارزیابی تاثیر زیست محیطی و ارزیابی تاثیر اجتماعی- فرهنگی (اتاف) اقدام شود.

۲- با تشکیل یک شرکت به عنوان شرکت بهره بردار، مدیریت حضور مردم و علاقمندان به طبیعت و کوه نوردی به این تعاونی سپرده شود تا ضمن محدود کردن تردد وسایل نقلیه خصوصی در میان پیازهای خودروی “پیازدول” اولین شرکت اکوتوریسم در منطقه تاسیس شود. با این اقدام علاوه بر اشتغال زایی و رونق اقتصادی می توان پیامدهای زیست محیطی حضور انبوه مردم در ارتفاعات و عواقب اجتماعی آنرا کنترل و مدیریت کرد. همچنین این شرکت می تواند هزینه نگهداری، بهسازی و تعمیر آسفالت و نقاط آسب دیده جاده را تامین کند.

نگارنده مسئولیت یک شرکت مهندسین مشاور با پایه دو شهرسازی، برنامه ریزی محیطی، برنامه ریزی گردشگری و ارزیابی تاثیر اجتماعی (اتاف) را عهده دار است. لذا این توان را از نظر فردی و تشکیلاتی دارد که مطالعات ارزیابی تاثیر زیست محیطی و ارزیابی تاثیر اجتماعی را تدوین کنند و به نیروهای محلی و سازمان های متولی مشاوره لازم برای تاسیس شرکت بهره بردار را ارائه و برنامه های اجرایی برای سودآوری اقتصادی آنرا تنظیم کنند.

مصطفی محمودی
پژوهشگر مسائل توسعه